Ο
Carl Rogers (8 Ιανουαρίου 1902 - 4 Φεβρουαρίου 1987) θεωρείται ευρέως ως ένας
από τους ιδρυτές της έρευνας ψυχοθεραπείας και τιμήθηκε για την πρωτοποριακή
έρευνα του με το Βραβείο Διακεκριμένων Επιστημονικών Συνεισφορών του Αμερικανικού Ψυχολογικού
Συνδέσμου (APA) το 1956.
Ο Rogers θεωρεί ότι ο οργανισμός και ο εαυτός
παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Ο οργανισμός είναι
ο χώρος εντός του οποίου περικλείονται οι εμπειρίες μας, το
σύνολο των οποίων ονομάζεται φαινομενολογικό πεδίο και
είναι το προσωπικό σύστημα αναφοράς του ατόμου. Κάθε άνθρωπος μπορεί να
καταλάβει τους συνανθρώπους του μέσω της ενσυναίσθησης
(ψυχικής ταύτισης). Ο εαυτός είναι το διαφοροποιημένο τμήμα του
φαινομενολογικού πεδίου στο οποίο περιέχονται οι αντιλήψεις,
οι αξίες και οι σκοποί. Τροποποιείται συνεχώς
ανάλογα με τις εμπειρίες που αποκτά στην επαφή με το περιβάλλον, το οποίο
ευνοεί την ενεργοποίηση (την εγγενή τάση του οργανισμού να
ενεργοποιεί τις ικανότητές του ώστε να ζει καλύτερα) ή την αυτοπραγμάτωση
(την επίτευξη προσωπικής αρμονίας και γαλήνης).
Οι όροι αξίας βασίζονται στην ανάγκη για
θετική αναγνώριση του ατόμου από σημαντικά πρόσωπα. Οι ίδιοι αντικατοπτρίζουν
τις προϋποθέσεις που θέτουν οι άλλοι στο άτομο, έτσι ώστε να έχει τη θετική
αναγνώριση και αποδοχή τους Διαμορφώνουν την αυτοαντίληψη του ατόμου καθώς αυτό
τους αφομοιώνει και δημιουργούν ένα διαφορετικό εαυτό από τον αρχικό οργανισμικό
εαυτό. Για παράδειγμα το άτομο πιστεύει πως για να το αγαπούν πρέπει να
προσφέρει ένα αντάλλαγμα ή για να αξίζει την εκτίμηση των άλλων πρέπει να τα
κάνει όλα καλά κ.ά.
Όσο οι όροι
αξίας των σημαντικών άλλων κρίνονται θετικά η τάση πραγμάτωσης δρα ανενόχλητα
και προάγει την ανάπτυξη του ανθρώπου. Παράλληλα όσο οι οργανικές εμπειρίες
εμπλουτίζουν την αυτοαντίληψη του, τόσο πιο ευέλικτη γίνεται. Όταν όμως οι όροι
αξίας είναι άκαμπτοι ή συσσωρεύονται το κέντρο αξιολόγησης των εμπειριών του
ατόμου απομακρύνεται από το ίδιο. Έτσι, το άτομο αποκτά ένα εξωτερικό κέντρο
ελέγχου και βαθμιαία χάνει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Οι εμπειρίες του
ατόμου για να αφομοιωθούν, τότε, στην αυτοαντίληψη διαστρεβλώνονται είτε δε
γίνονται αντιληπτές. Το αποτέλεσμα αυτού είναι πως μειώνεται η ικανότητα
αντίληψης των συναισθημάτων και το άτομο εισέρχεται σε ασυμφωνία εαυτού και εμπειρίας.
Η τάση αυτοπραγμάτωσης του εαυτού δηλαδή, αντιστρατεύεται τη τάση πραγμάτωσης
του οργανισμού.
Σε θεραπευτικό επίπεδο, βασικό χαρακτηριστικό της θεραπείας είναι η μη
παρεμβατικότητα καθώς και η επικέντρωση στον πελάτη με ιδιαίτερη βαρύτητα στη
δόμηση του εαυτού. Για το λόγο αυτό η θεραπεία αυτή ονομάζεται και Προσωποκεντρική.
Σύμφωνα μ’ αυτή την προσέγγιση, η ψυχοπαθολογία οφείλεται στη σύγκρουση του
εαυτού με τις εμπειρίες που βιώνει στην καθημερινότητα. Επίσης, σ’ ό,τι αφορά
τη θεραπευτική διαδικασία, βασικότερο στοιχείο θεωρείται η σχέση που
αναπτύσσεται μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου καθώς πιστεύει ότι η σχέση είναι
θεραπευτική. Η σχέση αυτή πρέπει να χαρακτηρίζεται από αυθεντικότητα, αμοιβαία
εμπιστοσύνη και άνευ όρων αποδοχή του πελάτη από το θεραπευτή του.
Η Προσωποκεντρική
προσέγγιση, η δική του μοναδική προσέγγιση στην κατανόηση της προσωπικότητας
και των ανθρώπινων σχέσεων, βρήκε ευρεία εφαρμογή σε διάφορους τομείς, όπως η ψυχοθεραπεία
και η παροχή συμβουλών ( θεραπεία με
επίκεντρο τον πελάτη
), η εκπαίδευση ( μάθηση με επίκεντρο τον
σπουδαστή), οι οργανώσεις και άλλες ομάδες.
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΟΥ ROGERS
H ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΩ ΜΙΑ ΒΟΗΘΗΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ
Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ CARL ROGERS
THE NECESSARY AND SUFFICIENT CONDITIONS OF THERAPEUTIC PERSONALITY CHANGE